تمکین + مجازات عدم تمکین + دوران عقد
در این مقاله به صورت کامل راجب تمکین و مجازات عدم تمکین برای شما گفته ایم که پیشنهاد می کنیم تا انتها مقاله را بخوانید و در صورت داشتن سوال در مورد عدم تمکین در دوران عقد از وکلای مجرب بپرسید.
در حقوق و دین، هنگامی که ارتباط زوجیت بین زوجه و زوج برقرار می شود یک سری وظیفه و بایدها و نبایدها بر هر دوی آن در مورد زندگی زناشویی بار می‌شود از جمله آن تمکین زوجه و پرداخت نفقه توسط شوهر است.
در بسیاری موارد در دادسرا خانواده دیده شده که زوج، همسر خود را به عدم تمکین از او محکوم میکند یا آن که زوجه به سبب فقدان پرداخت نفقه توسط شوهر شکوائیه کرده است.
در این گفتار به معنای تمکین، رابطه تمکین و نفقه، تمکین و مهریه زوجه و مجازات فقدان پرداخت نفقه و فقدان تمکین می‌پردازیم.
تمکین چه هست؟
معنی کلمه ای تمکین، گوش دادن یا فرمان بردن می باشد و معنی عام آن اکثر برای زوجه استفاده می شود و منظور از آن تبعیت و فرمان بردن از زوج و ادای وظیفه زوجیت در مقابل شوهر است و به طور عمومی شامل تمکین عام و تمکین معین می‌شود که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
موارد موجه عدم تمکین زن :
- خودداری از رابطه در دوران عادت ماهانه یا نفاس
- خودداری از رابطه با مرد به دلیل داشتن بیماری مقاربتی
- اثبات جهت آسیب رساند مالی یا جانی به زن از طرف شوهر
- عدم گرفتن خانه یا ملزومات زندگی زوجه
- عدم پرداخت نفقه به زوجه
- اجازه ندادن مرد به رفتن زوجه به حج واجب
تمکین زوج
اگر چه در نظر اکثریت مردم تمکین به معنای فرمان بردن زوجه از زوج در زندگی زناشویی تعریف شده است، اما اینچنین نیست که تمکین تنها مربوط به زوجه باشد و در معنی قانونی، تمکین از وظیفه زوجین است.
صحیح نیست که تمکین را منحصراً وظیفه زوجه بدانیم، بلکه زوج هم در مقابل زوجه و وظایفی دارد که بایست به آن پایبند باشد. ماده ۱۱۰۲ ضابطه مدنی مقرر میدارد “همین که نکاح به طور صحیح واقع شد روابط زوجیت بین دوجانب موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می‌شود”.
مدارک مورد نیاز برای شکایت تمکین :
- کارت ملی و شناسنامه زوج
- اجاره نامه یا سند مالکیت منزل
- سند نکاح
- اظهارنامه مبنی بر دعوت رسمی از زوجه به زندگی مشترک
- استشهادنامه مبنی بر ترک منزل مشترک از طرف زوجه
انواع تمکین
تمکین به عنوان فرمانبرداری زوجه از زوج توانایی دو نوع تمکین عام و تمکین معین است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت. تمکین در هر دو معنا فرمانبرداری زوجه از زوج است اما آنچه باعث فرق است، نوع تمکین خواهد بود.
تمکین عام
در تمکین عام، زوجه بایست در خانه ای که زوج صلاح می داند و در ارزش او است زندکی کند و بدون اجازه زوج منزل خود را تا اینکه برای رفتن به خانه پدر مادر خود، ترک نکند.
ماده ۱۱۱۴ ضابطه مدنی مقرر میدارد “زوجه بایست در منزلی که شوهر تعیین میکند سکنی نماید مگر آن که اختیار تعیین منزل به زوجه داده شده باشد”.
اینگونه با همسر خود خوش رفتار باشد و به طور کلی ریاست زوج را بپذیرد و از او اطاعت کند، چراکه ماده ۱۱۰۵ ضابطه مدنی بیان میدارد “در روابط زوجین ریاست خانواده از خصایص شوهر است”.
اگرچه زوجه وظیفه نیست دستوراتی از زوج که ضد ضابطه یا عرف یا شرع باشد را اطاعت کند، نظیر آن که شوهر از زوجه بخواهد روزه نگیرد یا تمام اموال خود را به او منتقل نماید و …
تمکین معین
منظور از این تمکین داشتن رابطه جنسی و هم آغوش شدن با زوج و رد نکردن درخواست او بدون عذر موجه است ( اگرچه رابطه جنسی متعارف)، پس این تمکین همان تمکین جنسی می‌باشد.
تمکین زوجه و نفقه و حق قسم
زوجه در فرم تمکین از شوهر سزاوار مواردی در زندگی زناشویی است:
زنی که از زوج خود تمکین میکند سزاوار گرفتن نفقه است و زوج وظیفه است نفقه او را بپردازد.
زوجه ای که تمکین میکند از حق قسم بین زن و شوهر می تواند استفاده کند. حق قسم بدین معنی است که اگر شوهر چند همسر داشته باشد وظیفه دارد در هر چهار شب دستکم یک شب را با زوجه خود هم بستر شود؛ لذا اگر مردی چهار همسر داشته باشد تمام شب هایش را بایست با همسرانش بگذراند.
فقدان تمکین زوجه
زوجه در فرم عدم تمکین از شوهر ناشزه شده و از امتیازاتی در زندگی زناشویی محروم خواهد شد اما دستور به تمکین بی به علت اینکه و چرای زوجه در مواردی که عذر قانونی هم داشته باشد ناعادلانه است و لذا زوجه در شروطی میتواند تمکین نکند و ناشزه هم محسوب نشود که در ذیل به معارفه این شروط می‌پردازیم:
وجود موانع شرعی نظیر حیض، اعتکاف، احرام، نفاس، روزه واجب و…
در صورتی که شوهر به مرض یا بیماری مقاربتی دچار شود به علت اینکه محتمل است به زوجه منتقل شود زوجه میتواند در این مورد تمکین جنسی نکند و ناشزه هم محسوب نشود اگرچه تمکین به معنای عام (اجرا سایر وظیفه زناشویی) را بایست اجرا دهد.
اگر خود زوجه به یکی از امراض مقاربتی مبتلا باشد، یا آن که نزدیکی کردن با شوهر برای زوجه مستلزم ایراد غبن و مشقتی شود که برای او قابل تحمل نباشد میتواند از نزدیکی کردن با همسر بپرهیزد.
ماده ۱۱۱۵ ضابطه مدنی مقرر میدارد که “اگر بودن زوجه با شوهر در یک خانه شامل خوف غبن بدنی یا مالی یا شرافتی برای زوجه باشد، زوجه میتواند مسکن جداگانه اختیار کند و در صورت ثبوت مظنه غبن مزبور، محکمه دستور بازگشت به منزل شوهر نخواهد داد و مادام که زوجه در بازگشتن به منزل مزبور معذور است نفقه برعهده شوهر خواهد بود”.
طبق این ماده زوجه اگر ثابت کند فقدان تمکین او به خاطر خوف غبن مالی یا بدنی یا شرافتی بوده ناشزه محسوب نمی‌شود و زوج، هم چنان مجبور به پرداخت نفقه می‌باشد.
حق حبس چه هست؟
زوجه وقتی که باکره باشد و تمکین جنسی و تمکین عام (مثلاً در منزل زوج ساکن نباشد) اجرا نشده باشد، میتواند قبل از تمکین، مهریه خود را درخواست نماید و تمکین را منوط به پرداخت مهریه کند.
حق حبس و مهریه
قابل بیان است که استفاده از حق حبس مانع پرداخت نفقه نیست اگرچه زوجه تمکین نکرده باشد. به طبق ماده ۱۰۸۵ ضابطه مدنی “زوجه میتواند تا مهریه او تسلیم نشده از ایفا وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط بر این که مهر او حال باشد و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود”.
ماده ۸۶ ضابطه مدنی اینگونه مقرر میکند “اگر زوجه قبل از اخذ مهریه به اختیار خود به ایفاء وظایفی که در مقابل شوهر دارد قیام نمود دیگر نمیتواند از دستور ماده قبل استفاده کند معذالک حقی که برای مطالبه مهر دارد ساقط نخواهد شد.”
دادخواست تمکین
فرض کنید خانومی خانه خود را بدون اجازه زوج ترک کرده و با گذشت مدت وقت طولانی، هنوز برنگشته و قصد بازگشت هم ندارد؛ در این حالت زوج قادر است دادخواست تمکین بدهد.
اگرچه زوج تلاش بکند خود را مبنی بر میانجیگری بزرگترا ، ارسال اظهارنامه برای یادآوری وظیفه قانونی و دینی زوجه اجرا داده و زوجه حاضر به بازگشت نشده و در آخر دادخواست تمکین داده است.
مراحل ارسال دادخواست تمکین
- ثبت دادخواست الزام به تمکین توسط شوهر ( یا وکیل الزام به تمکین )
- فرستادن اظهارنامه برای همسر به منظور بازشگت وی
- ارسال دادخواست تمکین به دادسرا خانواده
- گذاشتن جلسه توسط دادگاه خانواده
- شنیدن صحبت های دو طرف در دادگاه
- اثبات ملزومات برای تمکین زن : مسکن و نیاز های خانه
- ابلاغ رای در صورت خودداری کردن زوجه
دادسرا برای احضار زوجه اخطاریه‌ای به زوجه ابلاغ میکند که این ابلاغ بایست واقعی باشد و به دست خود خوانده یا یکی از بستگان او برسد یا به محل سکونت خوانده (زوجه) ارسال شود.
افزون بر این، زوج بایست بدون اجازه ترک کردن منزل توسط زوجه را اثبات نماید. اگر زوجه در نشست دادسرا حضور نیابد، با توجه به آن که ابلاغ واقعی بوده دادسرا به غبن زوجه حکم دادگاه خواهد داد ولی اگر حضور یابد، اصل بر تمکین زوجه است و زوجه راحت‌تر میتواند به دفاع از خود بپردازد.
عواقب فقدان تمکین زوجه و تعریف زوجه ناشزه
زوجه اگر بدون عذر موجه از شوهر خود تمکین نکند چه تمکین معین و چه تمکین عام، اصطلاحاً به او “ناشزه” می‌گویند. از آثار نشوز و فقدان تمکین می‌توان به این موارد عقیده کرد:
ساقط شدن حق نفقه زوجه. ماده ۱۱۰۸ ضابطه مدنی در این باره مقرر میدارد “هرگاه زوجه بدون مانع مشروع از ادای وظیفه زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود”
- از بین رفتن حق تنصیف دارایی در مواردی که طلاق از جانب زوج باشد
- به وجود آمدن شروط برای ازدواج مجدد زوج
- دشوار شدن طلاق یک طرفه زوجه
- محروم شدن از حقوق آینده نظیر دریافت اجرت المثل ایام زوجیت برای زوجه
- در منابع دینی به این مورد عقیده شده که در فرم نشوز زوجه، زوج میتواند از همبستر شدن با او امتناع ورزد.
- در نظام حقوقی زوج میتواند در صورتی که زوجه راضی به تمکین نمی‌شود به دادسرا مراجعه کند و در فرم اثبات، گواهی الزام به تمکین را از دادسرا بگیرد.
اثبات عدم تمکین
مقنن در ماده ۱۱۰۲ ضابطه مدنی بیان داشته است که با تشکیل ارتباط زوجیت بین زوجه و شوهر وظیفه و تکالیفی بر آنها بار می‌شود و در ماده ۱۱۰۶ همین ضابطه اینگونه بیان داشته در پیوند دائم نفقه زوجه بر عهده شوهر است.
ماده ۱۱۰۸ اینگونه اشعار میدارد که هرگاه زوجه بدون مانع مشروع از ادای وظیفه زوجین امتناع کند سزاوار نفقه نخواهد بود.
با این توضیحات مشخص می‌شود ادعای زوجه، اصل است و زوج چه خواهان دعوا باشد و چه نباشد بایست برای فقدان پرداخت نفقه، فقدان تمکین یا نشوز زوجه را اثبات کند.
دادخواست برای گرفتن نفقه
زوجه در فرم تمکین از زوج و فقدان پرداخت نفقه میتواند دادخواست عدم پرداخت نفقه از جانب شوهر را به دادسرا تقدیم کند و الزام شوهر به پرداخت نفقه را از دادسرا بخواهد. اگر شوهر حاضر به پرداخت نباشد یا از پرداخت نفقه عاجز باشد زوجه میتواند زور شوهر به طلاق را بخواهد. اگرچه از دیگر وظیفه زوج در مقابل زوجه می‌توان به نزدیکی، همبستری، حسن معاشرت و… عقیده کرد که دادسرا نمیتواند شوهر را به این موارد الزام کند.
سخن پایانی
شما اگر میخواهید تمکین را اثبات کنید و مجازات عدم تمکین را بدانید ، می توانید با شماره های داخل سایت تماس گرفته و با وکیل خانواده صحبت کنید و سوال های خود در مورد تمکین را از تیم مجرب آریا دادیار بپرسید.